การพัฒนารูปแบบระบบบริการสุขภาพและสิ่งแวดล้อม โมเดลส่งเสริมสุขภาพเพื่อลดความเสี่ยงโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ เขต 4 ศูนย์อนามัยที่ 4 สระบุรี กรมอนามัย

จากการทบทวนกระบวนการทำงาน ผลการดำเนินงาน ปัญหา อุปสรรคและโอกาสการพัฒนา/ปรับปรุงคุณภาพการทำงานพบว่าใน ปีงบประมาณพ.ศ. 2559 ถึง 2561 ได้นำฐานข้อมูล สถิติ วิเคราะห์ และใช้เครื่องมือ A2IM เพื่อจัดลำดับความสำคัญของปัญหา โรคที่พบบ่อย เหมาะที่จะนำมาพัฒนาให้เกิดโมเดลส่งเสริมสุขภาพ เพื่อลดความเสี่ยงที่จะเกิดผู้ป่วยรายใหม่ โดยจากการวิเคราะห์ข้อมูลรายงาน 10 อันดับโรค ของผู้ป่วยนอกที่มารับบรกิารในรพ.ส่งเสริมสุขภาพเขต4 ศูนย์อนามัยที่ 4 สระบุรี (ใช้ฐานข้อมูลในโปรแกรม Hos XP) พบวา่ โรคสำคัญที่มีอุบัติการณ์พบบ่อยในผู้มารับบริการผู้ป่วยนอก ได้แก่โรคความดันโลหิตสูง เป็นโรคที่ติดอันดับที่1 และที่ 2 ของทุกปี และมีแนวโน้มพบผู้ป่วย เพิ่มขึ้น กับ โรคเบาหวาน โดยทั้งสองโรคนี้ ถือเป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ที่ก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อน จนพิการหรือ เสียชีวิต และ เป็นปัญหาภาระ ค่าใช้จ่ายในระยะยาว อันนับเป็นปัญหาทางสาธารณสุข ที่สำคัญของประเทศไทย ที่ต้องช่วยกัน คิดพัฒนาโมเดลส่งเสริมสุขภาพรูปแบบองค์รวม ที่ ทำได้ไม่ยากเกิน สำหรับต้นแบบหน่วยงานอื่นจะสามารถนำไปปรับใช้กับองค์กรของตน เพื่อสกัดโรค และ ลดความเสี่ยงโรคไม่ติดต่อเรื้อรังเหล่านี้ จากการทบทวนวิเคราะห์สถานการณ์ในหน่วยงาน โดยใช้ฐานข้อมูลการตรวจสขุภาพประจำปีของเจ้าหน้าที่ศูนย์อนามยัที่ 4 สระบุรี และผู้มารับบริการกลุ่มสุขภาพดี ได้แก่ ผู้มารับบริการฟิตเนต กายภาพ และนวดแผนไทย มาวิเคราะห์ด้วยการใช้เครื่องมือ A2IM เพื่อจัดลำดับความสำคัญของปัญหาที่ต้องแก้ไข และได้ใช้วิธีการ SWOT Analysis ร่วมกับเครื่องมือ PMQA mechanism ในการทบทวน ผลการวิเคราะห์ข้อมูลพบว่า ข้อมูล ของเจ้าหน้าที่ของศูนย์อนามยัที่ 4 สระบุรี พบกลุ่มดีร้อยละ39.53กลุ่มเสี่ยงร้อยละ 23.26 และกลุ่มเสี่ยงสูงร้อยละ37.21 ข้อมูลของผู้มารับบริการ ภายนอกพบกลุ่มดีร้อยละ 30.61 กลุ่มเสี่ยงร้อยละ 25.51 และกลุ่มเสี่ยงสูงร้อยละ 43.88 จากข้อมูลข้างต้น เมื่อวิเคราะห์ส่วนขาด (Gap analysis) และวิเคราะห์เชิงลึกถึงสาเหตขุองการเกิดปัญหา พบว่า เจ้าหน้าที่ส่วนใหญ่มีพฤติกรรมไม่พึงประสงค์ เช่นกิจกรรมทางกายน้อย มีพฤติกรรมบริโภคอาหาร หวาน มัน เค็ม เกินที่ค่าที่กำหนด ทำให้ส่งผลกระทบต่อการส่งเสริมสุขภาพของตัวเอง ประกอบกับในช่วงเริ่มต้น ดำเนินงาน ก็พบว่า เจ้าหน้าที่ศูนย์อนามัย ในบางส่วน อาจยังไม่สามารถเป็นแบบอย่างที่ดีในการส่งเสริมสุขภาพให้กับประชากรในพื้นที่ได้ ดังนั้น คณะทำงานพัฒนาระบบบริการสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม (Model Development) ศูนย์อนามัยที่ 4 โดยมีนายแพทย์สมศักดิ์ วงศ์สุวรรณ์ เป็นประธานได้ดำเนินการสำรวจเก็บข้อมูลความต้องการของเจ้าหน้าที่ครอบคลุมทุกกลุ่มงานผ่านทางการประชุม และทางไลน์กลุ่มศูนย์อนามัยที่4 สระบุรี เพื่อหากิจกรรมที่ทุกคนต้องการและมีส่วนร่วม เพื่อจัดทำโครงการและวางแผนการดำเนินงานต่อทำเป็นโครงการ Model sixty Days Healthy แก่เจ้าหน้าที่ศูนย์อนามยัที่ 4 สระบุรี และผู้มารับบรกิาร เพื่อให้เป็นต้นแบบในการปรับเปลยี่นพฤติกรรมสุขภาพและเพิ่มความ รอบรู้ด้านสุขภาพในการ นา ร่อง Phaseที่1 ระยะเวลาดำเนินการเก็บข้อมูล 60 วัน โดยผ่านความเห็นชอบจาก คณะกรรมการบริหารศูนย์อนามัยที่ 4 โดยมีมติ ให้ดำเนินงานในเบื้องต้น Phaseที่1 แล้วสรุป และ ประเมินผลการดำเนินงาน เพื่อปรับแผนพัฒนางาน อยา่งต่อเนื่อง ทุกรอบ 6 เดือน ใน phase ต่อไป

---